સરગવો ઝાડ નહીં પરંતુ ડોક્ટરની ફાર્મસી:

બીપી, ડાયાબિટીસ અને કેન્સરના વિકાસને રોકવામાં મદદરૂપ

સરગવો 300થી વધુ રોગોની દવા છે. સરગવાનું સૌથી વધુ ઉત્પાદન ભારતમાં થાય છે. તેમાં પ્રોટીન, કેલ્શિયમ, આયર્ન, સોડિયમ, પોટેશિયમ જેવા ઘણા પોષકતત્ત્વોહોય છે. સરગવામાં મલ્ટીવિટામિન્સ અને ઘણા એન્ટીઑકિસડન્ટો પણ હોય છે.

સરગવાનાં મૂળથી લઈને એનાં પાન અને એનાં ફળો પણ ફાયદાકારક છે. સરગવો એ માત્ર એક વૃક્ષ નથી, તે માણસને કુદરતની ભેટ છે. બીજુ કોઈ એવું વૃક્ષ નથી કે જે તેના મૂળથી લઈને તેના પાંદડા, ફળો, પાંદડા અને ફૂલો સુધી આટલા બધા પોષકતત્ત્વોથી ભરપૂર હોય. આ ડૉક્ટરની ફાર્મસી છે. એટલા માટે લોકો સરગવાને સુપરફૂડ કહે છે.

સરગવો ખાવાથી ડાયાબિટીસ અને હાઈપરટેન્શન જેવી બીમારીઓ દૂર રહે છે. તેનાથી હાડકાં મજબૂત થાય છે અને ત્વચાની તંદુરસ્તી પણ સુધરે છે.

આજે ‘તબિયતપાણી ‘ માં આપણે સુપરફૂડ સરગવા​​​​​ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો

• સરગવો ખાવાથી કયા પ્રકારના ફાયદા થાય છે?
• તેને ખાવાથી કયા રોગોમાં ફાયદો થાય છે?

સરગવો એ મનુષ્ય માટે કુદરતની ભેટ છે

સરકારી પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ આયુર્વેદ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, વારાણસીના આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર અને ડોક્ટર અજય કુમાર કહે છે કે સરગવો એક સુપરફૂડ છે. આયુર્વેદમાં આ ઝાડના દરેક ભાગનો ઉપયોગ કોઈને કોઈ રોગની સારવાર માટે થાય છે.

સરગવાનું પોષક મૂલ્ય

સરગવાને તેના પોષક મૂલ્યને કારણે સુપરફૂડ કહેવામાં આવે છે. પોષણથી ભરપૂર હોવા ઉપરાંત સરગવાના પોષકતત્ત્વો પણ શરીરમાં સરળતાથી શોષાય છે.

સરગવો​​​​​​​ સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું ફાયદાકારક છે?

• સરગવામાં શક્તિશાળી એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. આ સંયોજનો શરીરમાંથી મુક્ત રેડિકલને દૂર કરે છે.
• જો શરીરમાં ફ્રી રેડિકલ્સ વધે છે, તો ઓક્સિડેટીવ તણાવ વધી શકે છે, જે હૃદય રોગ, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ જેવા રોગોનું કારણ છે.
• તેમાં ક્વેર્સેટિન નામનું શક્તિશાળી એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે, જે બ્લડ સુગર લેવલ અને બ્લડ પ્રેશરને કંટ્રોલમાં રાખે છે.
• એન્ટીઑકિસડન્ટથી ભરપૂર ડ્રમસ્ટિક ખાવાથી કેન્સરનું જોખમ ઓછું થાય છે.

આવો જાણીએ સરગવાના ફાયદા : હાડકાંની તંદુરસ્તી સુધરે છે

સરગવો એ ત્રણ આવશ્યક ખનિજો કેલ્શિયમ, આયર્ન અને ફોસ્ફરસનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે. જો બાળકોના ડાયટમાં સરગવાનો સમાવેશ કરવામાં આવે તો તે તેમની વૃદ્ધિ અને વિકાસમાં મદદ કરે છે. આ સિવાય હાડકાંની ઘનતા વધે છે એટલે કે હાડકાં જાડા અને મજબૂત બને છે. તેનાથી વૃદ્ધાવસ્થામાં ઓસ્ટીયોપોરોસિસનું જોખમ ઓછું થાય છે.

રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત બને છે

સરગવામાં વિટામિન સી અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટથી ભરપૂર હોય છે. જો તેને ખોરાકમાં સામેલ કરવામાં આવે તો રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત બને છે. સામાન્ય શરદી અને ઉધરસ જેવા ચેપ ઝડપથી થતા નથી. તે અસ્થમા, ઉધરસ અથવા કોઈપણ પ્રકારના શ્વસન ચેપ સામે લડવામાં પણ મદદ કરે છે.

આંતરડા મજબૂત થાય

સરગવામાં થાઇમીન (વિટામિન બી 1), રિબોફ્લેવિન (વિટામિન બી 2), નિયાસિન અને વિટામિન બી 12 જેવા આવશ્યક વિટામિન્સ હોય છે, જે પાચન રસના સ્ત્રાવને ઉત્તેજીત કરવામાં મદદ કરે છે. આ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ, પ્રોટીન અને ચરબીને તોડવામાં અને તેમને સુપાચ્ય સ્વરૂપમાં રૂપાંતરિત કરવામાં મદદ કરે છે. ફાઇબરથી ભરપૂર હોવાથી તે આંતરડાના માઇક્રોબાયોમ્સ માટે સારું છે. આ ખાવાથી પેટ સાફ રહે છે.

બ્લડ સર્ક્યુલેશનમાં વધારો

બાયોએક્ટિવ સંયોજનો નિયાઝિમિનિન અને આઇસોથિયોસાયનેટ સરગવામાં જોવા મળે છે. આ ધમનીઓને સ્વસ્થ રાખે છે અને હાઈપરટેન્શનનું જોખમ ઘટાડે છે. એન્ટીઓક્સીડેન્ટથી ભરપૂર હોવાથી બ્લડ સર્ક્યુલેશન સારું રહે છે.

કીડની માટે ફાયદાકારક

સરગવામાં વિપુલ પ્રમાણમાં હાજર એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સ કિડનીમાંથી ઝેરી તત્ત્વોને સાફ કરવામાં મદદ કરે છે. જો સરગવાને નિયમિતપણે ડાયટમાં સામેલ કરવામાં આવે તો તે કિડની અને મૂત્રાશયની પથરીની સારવારમાં મદદ કરે છે. સરગવાના સેવનથી કિડનીના એકંદર સ્વાસ્થ્યમાં પણ સુધારો થાય છે.

કેન્સરનું જોખમ ઓછું થાય છે

આહારમાં નિયમિતપણે સરગવાનો સમાવેશ કરવાથી ભરપૂર એન્ટિઓક્સિડન્ટ્સ મળે છે. વિટામીન એ, વિટામીન સી, બીટા કેરોટીન અને નિયાઝીમિસિનની ભરપૂર માત્રા કેન્સરના કોષોને વધતા અટકાવે છે. આ એન્ટીઑકિસડન્ટો મુક્ત રેડિકલને ઘટાડીને ઓક્સિડેટીવ નુકસાનથી કોષોનું રક્ષણ કરે છે.

સરગવો લિવર માટે પણ ફાયદાકારક

લિવર આપણા શરીરનું સૌથી મહત્ત્વનું અંગ છે. તે આપણા શરીરમાં 500 નાના-મોટા કાર્યો કરે છે. જેમાં સૌથી જરૂરી એ છે કે શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવું. લિવરના આ કાર્યમાં સરગવો ખૂબ મદદરૂપ સાબિત થાય છે. આ સિવાય તે લિવરને વિવિધ દવાઓથી થતા સંભવિત નુકસાનથી પણ બચાવે છે. તે લિવર માટે સુરક્ષા કવચ તરીકે કામ કરે છે.

સરગવાનાં ફૂલના છે ફાયદા

• સરગવાનાં ફૂલોમાં પ્રોટીન અને ઘણાં પ્રકારનાં વિટામિન્સ અને પોષકતત્ત્વો હોય છે.
• સ્ત્રીઓમાં યુરિન ઈન્ફેક્શનની સમસ્યા સામાન્ય છે. એને દૂર કરવા માટે સરગવાનાં ફૂલોની ચા બનાવીને પીવી જોઈએ.
• બ્રેસ્ટફીડિંગ કરાવતી મહિલાઓએ સરગવાના ફૂલ સૂકવીને અથવા એનો ઉકાળો બનાવીને પીવું જોઈએ.
• રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે ડાયટમાં શાક, ચા અથવા કોઈપણ રીતે સરગવાનાં ફૂલનો ઉપયોગ કરો.
• સરગવાનાં ફૂલો વજન ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે.
• સરગવાનાં ફૂલો ખાવાથી વાળ ખરતા અટકે છે.

સરગવાનાં પાન પણ ફાયદાકારક

• સરગવાનાં પાનમાં પ્રોટીન, બીટા-કેરોટીન, પોટેશિયમ અને એન્ટીઓક્સિડન્ટ ઉપરાંત એસ્કોર્બિક એસિડ, ફોલિક અને ફિનોલિક હોય છે, જેનાથી ઘણી બીમારીઓ દૂર થાય છે.
• સરગવાનાં પાનના અર્કમાં એન્ટીઓક્સિડન્ટ ગુણ હોય છે, જે શુગરનાં લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને ઇન્સ્યુલિનના લેવલને કંટ્રોલ કરે છે, જેનાથી શુગરના દર્દીને ફાયદો થાય છે.
• સરગવાનાં પાનનો ઉપયોગ કેન્સરનાં લક્ષણોને ઓછાં કરવામાં પણ કરી શકાય છે.

એવું નથી કે સરગવાથી ફાયદો જ થાય છે, નુકસાન પણ થાય છે

• જે લોકોને લો બીપીની સમસ્યા હોય તે લોકો માટે સરગવો નુકસાનકારક છે.
• પ્રેગ્નન્સી અને પિરિયડ્સ દરમિયાન સરગવો ખાવાથી બચવું જોઈએ. પ્રેગ્નન્સીમાં સરગવો ખાવાથી એબોર્શનનું જોખમ વધી જાય છે,
• સરગવાની અસર માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પડે છે, જેને કારણે ચિંતા અને ડિપ્રેશનની સમસ્યા થાય છે.
• જે લોકોને બ્લીડિંગ ડિસઓર્ડરની સમસ્યા હોય તે લોકોએ સરગવાનું સેવન ટાળવું જોઈએ.
• ડિલિવરી પછી તરત જ સરગવો ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. સુવાવડ પછી તરત જ સરગવા બીજ, સરગવાની છાલ વગેરેનો ઉપયોગ નુકસાનકારક છે. ડોક્ટરની સલાહ અચૂક લેવી જોઈએ.